Czynniki wzrostu to sztuczne (wytworzone przez człowieka) substancje chemiczne, które pobudzają komórki do podziału i rozwoju. Istnieje wiele różnych czynników wzrostu, które wpływają na różne typy komórek. Twoje ciało naturalnie wytwarza czynniki wzrostu.
Czym są czynniki wzrostu?
Czynnik stymulujący tworzenie kolonii granulocytów (G-CSF) jest wytwarzany w organizmie przez układ odpornościowy i stymuluje tworzenie jednego rodzaju białych krwinek, neutrofili. Neutrofile biorą udział w reakcji zapalnej i są odpowiedzialne za wykrywanie i niszczenie szkodliwych bakterii, wirusów i niektórych grzybów.
Niektóre czynniki wzrostu można również wytwarzać w laboratorium. Można je wykorzystać do stymulacji produkcji nowych komórek u pacjentów, którzy ich potrzebują.
Można stosować różne rodzaje G-CSF:
- Lenograstym (Granocyte®)
- Filgrastym (Neupogen®)
- Lipegfilgrastym (Lonquex®)
- Pegylowany filgrastym (Neulasta®)
Kto potrzebuje czynników wzrostu?
To, czy leczenie G-CSF jest potrzebne, zależy od:
- Rodzaj i stadium chłoniaka
- Chemioterapia
- Czy w przeszłości występowała posocznica neutropeniczna
- Przeszłe zabiegi
- Wiek
- Ogólne zdrowie
Wskazania do G-CSF
Istnieje kilka powodów, dla których pacjenci z chłoniakiem mogą potrzebować G-CSF. Przyczyny mogą obejmować:
- Zapobiegaj posocznicy neutropenicznej. Chemioterapia chłoniaka ma na celu zabicie komórek chłoniaka, ale może to również dotyczyć niektórych zdrowych komórek. Obejmuje to białe krwinki zwane neutrofilami. Leczenie G-CSF pomaga szybciej odzyskać liczbę neutrofili. Może być stosowany w celu zmniejszenia ryzyka posocznicy neutropenicznej. Mogą również zapobiegać opóźnieniom lub zmniejszaniu dawek w cyklach chemioterapii.
- Leczyć posocznicę neutropeniczną. Posocznica neutropeniczna występuje, gdy pacjent z niskim poziomem neutrofili zapada na infekcję, której nie może zwalczyć i staje się sepsą. Jeśli nie otrzymają pilnej pomocy medycznej, może to potencjalnie zagrażać ich życiu.
- Aby zwiększyć produkcję i mobilizację komórek macierzystych przed przeszczepem szpiku kostnego. Czynniki wzrostu pobudzają szpik kostny do wytwarzania dużych ilości komórek macierzystych. Zachęcają je również do wyjścia ze szpiku kostnego do krwioobiegu, gdzie można je łatwiej pobrać.
Jak to jest podane?
- G-CSF jest zwykle podawany we wstrzyknięciu pod skórę (podskórnie)
- Pierwsze wstrzyknięcie podaje się w szpitalu w celu monitorowania ewentualnych reakcji
- Pielęgniarka może pokazać pacjentowi lub osobie wspierającej, jak wstrzykiwać G-CSF w domu.
- Pielęgniarka środowiskowa może odwiedzać codziennie, aby wykonać zastrzyk, lub można go podać w przychodni lekarza rodzinnego.
- Zazwyczaj są one dostarczane w jednorazowych, napełnionych strzykawkach
- Zastrzyki G-CSF należy przechowywać w lodówce.
- Wyjąć zastrzyk z lodówki na 30 minut przed jego podaniem. Wygodniej jest, jeśli jest to temperatura pokojowa.
- Pacjenci powinni codziennie mierzyć temperaturę i zwracać uwagę na inne objawy infekcji.
Skutki uboczne zastrzyków G-CSF
Poziomy białych krwinek w organizmie będą regularnie badane za pomocą badania krwi, gdy pacjenci otrzymują zastrzyki z G-CSF.
Częściej występujące działania niepożądane
- Nudności
- Wymioty
- Bóle kości
- Gorączka
- Zmęczenie
- Wypadanie włosów
- Biegunka lub zaparcia
- Zawroty głowy
- Wysypka
- Bóle głowy
Uwaga: niektórzy pacjenci mogą cierpieć z powodu silnego bólu kości, szczególnie w dolnej części pleców. Dzieje się tak, ponieważ zastrzyki G-CSF powodują szybki wzrost liczby neutrofili i odpowiedzi zapalnej w szpiku kostnym. Szpik kostny znajduje się głównie w okolicy miednicy (biodra/dolnej części pleców). Dzieje się tak, gdy powracają białe krwinki. Im młodszy pacjent, tym większy ból, ponieważ za młodu szpik kostny jest dość gęsty. Starszy pacjent ma mniej gęsty szpik kostny i często mniejszy ból, ale nie zawsze. Rzeczy, które mogą pomóc złagodzić dyskomfort:
- Paracetamol
- Pakiet ciepła
- Loratadyna: dostępny bez recepty lek przeciwhistaminowy, który zmniejsza reakcję zapalną
- Skontaktuj się z zespołem medycznym, aby uzyskać silniejszy środek przeciwbólowy, jeśli powyższe nie pomoże
Zgłoś wszelkie poważne działania niepożądane swojemu zespołowi opieki zdrowotnej.
Rzadszy efekt uboczny
U niektórych pacjentów może dojść do powiększenia śledziony. Powiedz lekarzowi, jeśli masz:
- Uczucie pełności lub dyskomfortu po lewej stronie brzucha, tuż pod żebrami
- Ból po lewej stronie brzucha
- Ból na końcu lewego barku
